งานย้ำหมุด(Riveting) เป็นการต่อเชื่อมชิ้นงาน โดยการเจาะรูให้ทะลุชิ้นงานทั้ง 2 ชิ้น แล้วนำสลักโลหะสอดเข้า ไปในรูจากนั้นย้ำปิดหัวท้าย ทำให้ชิ้นงานทั้งสองยึดติดกัน ตัวสลักที่นำไปใส่ในรูเรียกว่า "หมุดย้ำ" ทำจาก โลหะที่สามารถยุบตัวได้ โดยไม่เกิดการแตกหักเมื่อรับแรงกระแทก วัสดุที่นิยมใช้ทำหมุดย้ำ ได้แก่ เหล็กเหนียว
ทองแดง ทองเหลือง อลูมิเนียม และอลุมิเนียมผสม เป็นต้น

ข้อดีของการหมุดย้ำ

งานหมุดย้ำ เป็นการเชื่อมต่อชิ้นงานแบบถาวรชนิดหนึ่ง ซึ่งให้ความแข็งแรงสูง เป็นวิธีที่ใช้กันมานาน ถึงแม้จะมีกรรมวิธีที่ยุ่งยากแต่มีข้อดีหลายประการคือ

- มีความแข็งแรงสูง
- ชิ้นงานที่จะเชื่อมต่อกันไม่ได้รับความร้อน ทำให้คุณสมบัติของเหล็กไม่เปลี่ยนแปลง
- ชิ้นงานไม่บิดงอเสียรูปทรง เนื่องจากไม่ได้รับความร้อน ซึ่งทำให้การขยายตัวและหดตัวไม่เท่ากัน
- มีความเหมาะสมกับการใช้งานโครงสร้างขนาดใหญ่

การยึดของหมุดย้ำ แรงที่ตอกทำให้ลำตัวของหมุดขยายตัวออกจนอัดแน่นรูชิ้นงานที่เจาะไว้ และส่วนปลายบานออกเป็นหัวหมุดจึงทำให้บีบชิ้นงานไว้แน่น

ชนิดของเครื่องมือของการย้ำหมุด

ในปัจจุบันเครื่องมือที่ใช้ในการย้ำหมุดมีการพัฒนารูปแบบเพื่อให้ตอบสนองต่อการใช้ในแต่ล่ะยุคสมัยตั้งแต่ชนิดที่เป็นเครื่องมือไปจนถึงเครื่องจักรขนาดใหญ่ประจำในโรงงาน โดยจะแบ่งชนิดโดยการใช้พลังงานในการใช้งาน คือ

- Hand pop riveter เครื่องย้ำหมุดประเภทนี้จะใช้แรงบีบมือในการใช้งาน เป็นที่นิยมกันอย่างแพร่หลายเพราะเป็นชนิดที่ใช้แรงมือในการใช้งานทำให้ง่ายต่อการใช้งานในที่ต่างๆ  

- Lever riveter เครื่องย้ำหมุดประเภทนี้จะคล้ายกับประเภทแรกแต่ชนิดนี้จะเป็นการใช้สำหรับหมุดขนาดใหม่ที่จำเป็นจะต้องใช้แรงในการใช้งานสูง 

- Electro-mechanical pop riveter เป็นเครื่องย้ำหมุดชนิดใหม่ที่ใช้พลังงานแบตเตอร์รี่ในการใช้งานทำให้ลดแรงในการย้ำหมุดลงไปได้มากและยังคงพกพาไปใช้งานนอกสถานที่ได้ แต่ข้อจำกัดจะอยู่ตรงที่แบตเตอร์รี่ที่จะต้องมีการชาตก่อนการใช้งานอยู่เสมอ แต่ในปัจจุบันแบตเตอร์รี่ได้มีการพัฒนาชนิดใหม่ขึ้นมาคือ แบตเตอร์ลิเทียม ทำให้ลบข้อด้อยของเครื่องมือชนิดนี้ลงไปได้มาก

- Pneumatic-hydraulic pop riveter เป็นเครื่องย้ำหมุดที่ประจำในสถานที่ปฏิบัติงานใช้แรงในการย้ำหมุดน้อย และสามารถใช้งานได้อย่างต่อเนื่อง

จากข้อความข้างต้นจะเป็นเครื่องมือย้ำหมุดที่ใช้เป้นเครื่องมือชนิดหนึ่งในการใช้งานแต่ในปัจจุบันมีการพัฒนาเป็นเครื่องจักรขนาดใหญ่ประจำโรงงานทั้งชนิด Electro-mechanical pop riveter และ Pneumatic-hydraulic pop riveter ตามความต้องการที่ต้องการความรวดเร็วและความแม่นย่ำในการผลิตชิ้นงาน

ข้อควรระวังในงานย้ำหมุด

ในการย้ำหมุด ควรระวังหัวหมุดย้ำไม่อยู่ในแนวเดียวกัน เนื่องจากวางแผ่นชิ้นงานที่เจาระรูไม่ตรงกัน ควรกดชิ้นงานที่ให้แนบสนิทกันอย่าให้เคลื่อนที่ได้จะทำให้ย้ำหมุดแน่นขึ้น เลือกใช้หมุดที่มีขนาดเท่ากัน การใช้หมุดย้ำที่สั้นเกินไปเวลาเคาะให้เป็นหัวหมุดจะทำได้ยาก แต่ถ้าใช้หัวหมุดย้ำที่ยาวเกินไปเมื่อย้ำหัวหมุดแล้วจะไม่เหลือเศษไม่สวยงาม ควรย้ำหมุดด้วยการออกแรงย้ำอย่างสม่ำเสมอ และไม่ใช้แรงย้ำหมุดมากเกินไปจะทำให้หัวหมุดแบนติดชิ้นงานจนไม่สามารถแต่งหัวหมุดได้